Print
بسم الله الرحمن الرحیم
تاسیس قرارگاه کسب و کار زیرساخت لازم برای حکمرانی اقتصادی آگاهانه
اصلاح الگوی حکمرانی
الگو گرفته شده از مکتب شهید سلیمانی
« من با تجربه این را می‌گویم که میزان فرصتی که در بحران‌ها وجود دارد در خود فرصت‌ها نیست. اما شرط آن این است
نترسیدو نترسیم و نترسانیم.
انقلاب ما با دوره‌های طولانی بحران‌های اقتصادی و محاصره اقتصادی مواجه بوده است و امروز نیز این بحران‌ها ادامه دارد.
به رغم اینکه خیلی از دولتمردان ما نتوانستند یا فرصت نداشتند همه اهداف مدنظر خودشان و انقلاب را مهیا کنند اما فرصت‌های بزرگی وجود دارد»
شهیدقاسم سلیمانی
کسب و کارها مهمترین عامل تحقق اهداف نظام اقتصادی هستند و باید مورد تمرکز حکمرانان اقتصادی قرار گیرند. در حال حاضر زیرساخت لازم جهت پایش و اصلاح کسب و کارهای کشور وجود ندارد و به این خاطر عملا تحقق بسیاری از اهداف اقتصادی توسط حکمرانان کشور امکانپذیر نمیباشد. سریعترین و بهترین راه کمک گرفتن، هدایت، و حمایت از مردم در راستای جراحی و جهش اقتصادی می باشد.
در این نوشتار، پیشنهاد تاسیس یک قرارگاه که بهصورت تخصصی به مطالعه، رصد و عملیات در حوزه کسب و کار میپردازد ارائه شده است که قادر است اهداف مدنظر در حوزه کسب و کارها را محقق نماید. این قرارگاه بهصورت عملی از چهار زیرقرارگاه (کارآفرینی، فنآوری، بازرگانی و مالی) تشکیل شده که هر یک مسئولیت دارند به مسائل مربوط به بخش متناظر خود در کسب و کارها بپردازند. و نهایتا حرکت و جهش اصلی مردمی را جهت دهی، کنترل، نظارت نماید تا این چرخ حرکت عظیم اقتصادی و مردی صورت پذیرد.
اگر از نتایج عملکرد نظام اقتصادی راضی نیستیم باید به سراغ اصلاح الگوی حکمرانی آن برویم. در حال حاضر الگوی حکمرانی توصیه شده توسط مکتب اقتصادی لیبرال سرلوحه حکمرانی اقتصادی کشور قرار دارد. تنها توصیه مکتب اقتصاد لیبرال به حکمرانان پیروان این مکتب، آزادسازی قیمتها، خصوصی سازی و عدم ورود دولت در اقتصاد و رهاسازی همه چیز به حال خود است تا نیروهای پنهان موجود در اقتصاد بتوانند خودشان همه چیز را به سر و سامان برسانند. برای اجرای الگوی حکمرانی اقتصادی لیبرال نیازی به داشتن یک الگوی مدیریت راهبردی در حوزه اقتصاد نیست و لزومی برای رصد، برنامه ریزی و عملیات در بخش واقعی یا پولی وجود ندارد. اگر خوب توجه کنیم، علت اصلی برهم ریختگی و مشکلات اقتصادی موجود در کشور تبعیت از این الگوی حکمرانی اقتصادی است.
بنابراین راهکار نجات اقتصاد کشور بهکنار گذاشتن این الگوی حکمرانی اقتصادی و جستجوی الگوی حکمرانی صحیح اقتصادی است تا بتوان بهکمک آن الگو، نظام اقتصادی را به سروسامان رساند و امکانات مورد نیاز مردم، نهادها و حاکمیت را تامین کرد. جستجوی الگوی صحیح حکمرانی نظام اقتصادی با مطالعه ماموریتها، راهبردها، فرآیندهای درونی و ساختار بایسته نظام اقتصادی امکانپذیر است.
با مطالعه سیستمی نظام اقتصادی میتوان دریافت که تحقق اهداف ماموریتی و راهبردی نظام اقتصادی با کمک مجموعهای منسجم و مناسب از کسب و کارهای کارآمد و سودآور امکانپذیر است. از اینرو اگر بتوان ترکیب و نقشه کلی کسب و کارهای کشور را به ترکیب و نقشه مطلوب و مورد نیاز رساند و در ضمن آن هر یک از کسب و کارها را نیز ارتقاء بخشید و کارآمد و سودآور نمود، زمینه تحقق اهداف ماموریتی و راهبردی نظام اقتصادی در بخش واقعی فراهم شده است.
بهعبارت دیگر لازمه حکمرانی اقتصادی صحیح، ایجاد مقدمات لازم جهت تحول مجموعه کسب و کارهای موجود به مجموعه کسب و کارهای مطلوب است. مجموعه کسب و کارهای مطلوب که توانایی تحقق اهداف ماموریتی و راهبردی اقتصاد را دارند، هم باید دارای ترکیبی مناسب باشند و هم هر یک از آنها کارآمد و سودآور باشند.
مقدمه تحقق مجموعهای متناسب از کسب و کارها که بتوانند اهداف ماموریتی و راهبردی اقتصاد را محقق نمایند در درجه اول باخبر بودن از وضعیت فعلی تک تک کسب و کارها و ترکیب آنها است و در درجه بعد مشخص نمودن نقشه و ترکیب مطلوب کسب و کارها و در نهایت مشخص نمودن عملیات لازم جهت تحول از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب میباشد. در انتها نیز باید نقشه تحول را اجرا نمود. البته با توجه به تحولات در نیازها و مسائل مربوط به کسب و کارها، تعیین ترکیب و نقشه مطلوب کسب و کارها و شرایط مطلوب برای هر کسب و کار باید بهصورت مداوم انجام شود و عملیات اصلاح و ارتقاء نیز در طول زمان ادامه یابد. دستگاههای دولتی و ساختارهای حاکمیتی باید پس از تدوین نقشه تحول، لوازم و زیرساختهای لازم برای اجرای شدن نقشه تحول را نیز فراهم آورند و عملکرد خود را با نقشه تحول منطبق نمایند.
انجام این وظایف باید توسط یک مرکز تخصصی کسب و کار انجام شود که توانایی مطالعه، رصد و عملیات را در حوزه کسب و کارها داشته باشد و بتواند زیرساختها و رفتارهای حاکمیتی را (مخصوصا در حوزههای پولی و مالی و ارزی و تجاری) نیز به اقتضاء شرایط لازم برای موفقیت و از بین بردن موانع موجود بر سر راه کسب و کارها متناسب سازد. با توجه به عدم وجود چنین سازمانی، در این نوشتار پیشنهاد طراحی و تاسیس چنین مرکز و قرارگاهی ارائه میشود.
ماموریت اصلی قرارگاه کسب و کار عبارت است از «طراحی و اجرای عملیاتهای تحول در تک تک کسب و کارها و در ترکیب و نقشه کلی آنها». لازمه اجرای این ماموریت، انجام امور ذیل است:
الف)- رصد کامل تک تک کسب و کارهای موجود و شناخت وضعیت هر یک و شناسایی نقشه و ترکیب فعلی کسب و کارهای کشور.
ب)- تعیین وضعیت مطلوب برای هر کسب و کار و تعیین نقشه و ترکیب کلی مطلوب کسب و کارهای کشور.
ج)- ایجاد کسب و کارهای جدید و اصلاح کسب و کارهای موجود از طریق ایجاد قرارگاههای کوچکتری با عنوانهای کارآفرینی، فنآوری، بازرگانی و مالی که متولی ایجاد، اصلاح و ارتقاء ارکان متناظر خود در تک تک کسب و کارها هستند.
لوازم تعیین نقشه مطلوب کسب و کارهای کشور
برای تعیین نقشه مطلوب کسب و کارها چند گام باید برداشته شود. ابتدا باید به مطالعه مجموعه کسب و کارهای بالقوه پرداخت یا بهعبارت دیگر نقشه جهانی و فراملی کسب و کارهای موجود در دنیا را شناسایی نموده و ویژگی هر کسب و کار را در تامین ارز، ارزش افزوده و تولیدات محصولات مشخص نمود.
در گام بعد باید امکانات مورد نیاز مردم، نهادها و حاکمیت را در حال و آینده مشخص نموده و بر اساس آنها میزان ارز و ارزش افزوده مورد نیاز کشور و تولیداتی که باید در داخل انجام شوند را مشخص کرد.
امکانات مورد نیاز کشور در حال و آینده با توجه به برنامههای مختلف جمعیتی، آموزشی و فرهنگی و اجتماعی، بهداشتی و درمانی، نظامی و امنیتی و ... مشخص میشود. اگر جمهوری اسلامی بهدنبال زمینهسازی برای حکومت جهانی مستضعفین است، باید بتواند امکانات مورد نیاز جهت اجرای این نقشه را تامین نماید. بنابراین باید امکانات مورد نیاز جهت اجرای برنامهها و راهبردهای اصلی کشور در زمان حال و آینده را لیست نمود.
در نهایت نیز باید با توجه به ویژگیهای هر کسب و کار بالقوه و نیازهای کشور، ترکیبی از کسب و کارهای بالقوه را یافت و حمایت کرد که توانایی تامین (ارز، ارزش افزوده و محصولات داخلی) مورد نیاز کشور را در طول زمان داشته باشند. این ترکیب همان نقشه و ترکیب مطلوب کسب و کارهای کشور است.
تعیین نقشه مطلوب کسب و کارهای کشور، یک انتخاب از نقشه کل کسب و کارهای ممکن در سطح بینالمللی است که این انتخاب بر اساس نیازهای حال و آینده کشور انجام میشود. بنابراین اگر نقشه کل کسب و کارهای بینالمللی در دستان ما باشد، به بهترین نحو میتوانیم از بین آنها مناسبترین کسب و کارها را برای کشور انتخاب نماییم و بهترین ترکیب از کسب و کارها را در داخل شکل دهیم ولی اگر نقشه کل کسب و کارهای جهانی در دست ما نباشد، انتخاب نقشه کسب و کارهای کشور بهصورت بهینه انجام نخواهد شد.
زیرقرارگاههای کارآفرینی، فنآوری، بازرگانی و مالی
امکانسنجی و ارزیابی اقتصادی کسب و کارها، طراحی و ایجاد آنها، اصلاح و بهبود و اداره و راهبری موفق کسب و کارها با کمک ارکان چهارگانه کارآفرینی، فنآوری، بازرگانی و مالی انجام میشود. از اینرو باید متناظر با هر رکن در کسب و کارها یک قرارگاه تعریف نمود تا متولی امور مربوط به آن رکن در هر کسب و کار باشد. در این مجال به توضیح و توصیف هر رکن در کسب و کار پرداخته و وظایف قرارگاهی که باید متولی این امور در کسب و کارها باشد را معرفی مینماییم.
رکن کارآفرینی
رکن کارآفرینی همان قوه شکلدهنده کسب و کار است که سایر عوامل تولید را گرد هم میآورد. کار آفرین پس از شناخت یک نیاز برآورده نشده در بازار که میتواند از جهت کیفیت، مقدار یا قیمت از محصولات فعلی موجود در بازار متمایز باشد و با ارتباطی که با عوامل فنی دارد، محصولی جدید را طراحی مینماید و با تخمین مقدار و قیمت فروش و هزینههای احداث و جاری، سود احتمالی احداث و عملکرد کسب و کار را تخمین میزند.
در صورتی که این سود بیشتر از حداقل سود مورد انتظار باشد، کارآفرین بهسراغ تامین مالی کنندگان رفته و سرمایه آنان را بهکار میگیرد و عوامل تولید را که قبلا توسط رکن فنآوری طراحی یا ساخته شدهاند گرد هم میآورد یا اینکه با کمک رکن بازرگانی عوامل تولید را فراهم میکند.
پس از تولید محصول با کمک رکن بازرگانی، محصولات را بهفروش میگذارد و پول بهدست آمده را بین عوامل تولید تقسیم میکند.
با توجه به تغییر مداوم خواستهها یا کالاها و خدماتی که میتوانند نیازها را برآورده نمایند، کارآفرین باید بهصورت مداوم نیازها و خواستهها و شرایط بازار و تغییرات فنآوری و مالی را رصد نماید و دائما بهطراحی و ارائه محصولات جدیدی که میتوانند ارزش افزوده کافی بهوجود آورند بپردازد.
رکن فنآوری
رکن فنآوری از نخبگان و متخصصان علمی و تجربی تشکیل شدهاند که با فنآوریهای مرتبط با آن کسب و کار آشنا میباشند.
کارآفرین خواستههای خود را به تیم فنآوری بازگو میکند و آنان با کمک تجربه و دانش در اختیار به طراحی و ارائه انواع مختلف محصول و خط تولید محصول میپردازند که این محصولات و خط تولید آنها در یک فرآیند رفت و برگشتی به حد قابل قبول میرسد.
کارآفرین بهصورت مداوم از تیم فنآوری درخواست میکند که به بهینه کردن محصولات گذشته بپردازند و یا خود را برای دریافت سفارشهای جدید و ارائه طرحهای متناسب با آنها آماده نمایند. از اینرو تیم فنآوری باید سعی کند آخرین یافتههای علمی و فنآوری مرتبط با حوزه کسب و کار خود را جستجو نمایند و با توجه به آنها محصولاتی جدید طراحی و ارائه نمایند.
هر چند کسب و کارهای بزرگ میتوانند برای خود رکن فنآوری کارآمدی را بهوجود آورند ولی هزینههای ایجاد و توسعه فنآوری بهقدری زیاد است و دارای ریسک فوقالعادهای است که اغلب کسب و کارها از تامین آن عاجزند و از داشتن آن محروم میشوند.
از اینرو باید حکومت برای تامین فنآوریهای به روز کسب و کارها، برنامه منسجمی داشته باشد و با استفاده از مراکز علمی آموزشی و پژوهشی، نیاز کسب و کارها به فن آوریهای جدید را برطرف نماید.
رکن بازرگانی
هر چند دسترسی به بازارهای داخلی یا خارجی بهنظر ساده میرسد ولی تهیه تجهیزات مناسب، مواد اولیه مرغوب، کافی و ارزان و فروش مقدار کافی و با قیمت مناسب در داخل و خارج از کشور نیازمند داشتن ارتباطات، پایگاه و صرف هزینه است.
بسیاری از بنگاهها بهدلیل ناتوانی در امر خرید و فروش، نمیتوانند ارزش افزوده کافی بهوجود آورند و از ادامه حیات اقتصادی محروم میشوند. از اینرو فراهم آوردن رکن بازرگانی برای کسب و کارها، ضامن بقاء و ادامه حیات آنان است.
هر چند بنگاههای بزرگ برای خود بخش بازرگانی جدا و چندین پایگاه و نمایندگی فروش در داخل و خارج از کشور بهوجود میآورند ولی حتی توان این بنگاهها نیز در دسترسی به بازارهای داخلی و خارجی محدود است چه برسد بهبنگاههای کمتوان تر.
از اینرو ایجاد یک زیرساخت بازرگانی متشکل از پایگاه های تجاری در نقاط مختلف جهان و شرکت های حمل و نقل برای ارائه خدمات به کسب و کارها ضروری است.
رکن مالی
کسب و کارها برای تاسیس و توسعه خود نیازمند سرمایهگذاری هستند. در کشور ما تامین این سرمایه عمدتا توسط شرکاء و یا تسهیلات با پشتوانه وثیقه بانکی انجام میشود.
متاسفانه نهادهای مالی به اشخاصی که دارای وثیقه و دارایی کافی نیستند، تسهیلات مالی ارائه نمیدهد و بدینترتیب بسیاری از کارآفرینان با وجود شایستگیهای فراوان از دریافت تسهیلات محروم میشوند و بدینترتیب بسیاری از کسب و کارهای بالقوه در کشور، هیچگاه بالفعل نمیشوند.
البته نهادهای مالی نیز تجربیات ناموفق بسیاری در ارائه تسهیلات و عدم موفقیت پروژهها دارند که باید ریشه آن را در عدم طراحی کامل کسب و کار و عدم مهیا بودن همه عوامل موفقیت کسب و کار دانست.
بر این اساس باید پس از اطمینان از مهیا بودن همه عوامل موفقیت کسب و کار، نهادهای مالی را نیز برای تامین منابع مالی مورد نیاز برای ایجاد و توسعه کسب و کارهای با ارزش افزوده قابل قبول، بهخدمت گرفت که این کار نیز از آحاد معمول جامعه ساخته نیست و باید حکومت یا نهادهای عمومی به این امر بپردازند.
با توجه به ارکان 4 گانه مورد نیاز جهت موفقیت کسب و کارها، وظایف قرارگاههای مرتبط با این ارکان از قرار ذیل میباشد. با توجه به در حال تغییر بودن دولتها، علاوه بر آنکه در بدنه دولتی وظایف این قرارگاهها را باید به ارگانهای ذیربط سپرد، در نیروهای مسلح و سپاه نیز باید تدابیری برای اجرای این وظایف اندیشیده شود.
وظایف قرارگاه کارآفرینی
* تهیه نقشه مجموعه کسب و کارهای کشور و توان فعلی آنها برای تامین ارز، ارزش افزوده و محصولات مورد نیاز و مهار تورم
* پایش مداوم دسترسی مناطق مختلف به محصولات ضروری با قیمت مناسب و مقدار کافی
* بازمعماری نقشه کسب و کارها برای تامین ارز کافی یا تولید محصولات مورد نیاز و مهار تورم
* پایش مداوم درآمد و سهم افراد، نهادها و حاکمیت در ارزش افزوده کسب و کارها
* بازمعماری نقشه کسب و کارها با هدف تامین ارزش افزوده مورد نیاز اقتصاد
* استفاده از ارکان فن آوری، بازرگانی و مالی برای تبدیل نقشه موجود کسب و کارها به نقشه مطلوب
* رصد، آینده پژوهی، نیاز سنجی و اعلام نیاز ها و مقدار نیاز های اساسی پیش رو به کسب و کار ها جهت ایجاد مسیر شفاف، روشن و کاهش ریسک سرمایه گذاران
پیشنهاد میشود کمیتهای متشکل از سازمان مدیریت، وزارت صمت و وزارت کار مامور تشکیل این قرارگاه شوند.
وظایف قرارگاه فنآوری
* نیاز سنجی فن آوری های مورد نیاز هر کسب و کار در مرحله ایجاد کسب و کارهای جدید یا ارتقاء کسب و کارهای موجود
* شناسایی و ارتباط با مراکز علمی، افراد و بنگاه های صاحب فن آوری و تشکیل بانک فن آوری و شبکه خبرگان در هر حوزه فناورانه
* مشاوره به قرارگاه کارآفرینی در بررسی سودآوری و امکان سنجی کسب و کارهای جدید یا ارتقاء کسب و کارهای موجود
* تامین فن آوری های مورد نیاز جهت ارتقاء کسب و کارهای موجود یا ایجاد کسب و کارهای جدید از طریق ایجاد فن آوری جدید در تیم های تحقیقات فن آوری
* ایجاد بستر الکترونیکی سیستم و زنجیره تامین و توزیع کالا
پیشنهاد میشود وزارت علوم و آموزش و پرورش ماموریت تشکیل این قرارگاه در بدنه دولت باشند.
وظایف قرارگاه بازرگانی
* ایجاد پایگاه های بازرگانی در سراسر کشور جهان و آماده سازی آن ها برای انجام عملیات تجاری در شرایط تحریم
* نیاز سنجی کسب و کارهای کشور به مواد اولیه و تجهیزات و یافتن منابع تامین آن ها و اجرای عملیات تجاری در شرایط تحریم
* شناسایی محصولات آماده صادرات و بازاریابی برای آن ها و اجرای عملیات تجاری در شرایط تحریم
* مشاوره به قرارگاه کارآفرینی در زمینه قیمت مواد اولیه، تجهیزات و محصولات در بازارهای مختلف جهانی
* جمع آوری داده های بازرگانی از پایگاه ها در سراسر جهان و بروزرسانی این داده ها
* ایجاد و مدیریت بستر زنجیره تامین کالا لازم به ذکر است با توجه به نظر اساتیدآماد یکی از حلقه های مفقوده و مشکل ساز در امور اقتصادی نبود زنجیره تامین و بستر مناسب آن می باشد که ساده ترین مثال برای درک ان می توان به سیستم رگ های خون رسانی بدن انسان اشاره نمود. و تنها در این صورت بارکد معنا پیدا کرده و تک تک افراد جامعه در مسیر ایجاد شده می توانند فعالیت و ایجاد ارزش افزوده و نهایتا سود آوری نمایند.
پیشنهاد میشود کمیتهای متشکل از وزارت امور خارجه و وزارت صمت در بدنه دولت ماموریت تشکیل این قرارگاه را بر عهده گیرند.
وظایف قرارگاه مالی
* اصلاح نظام بانکی و به کار گرفتن منابع شبکه بانکی در جهت تحقق نقشه مطلوب کسب و کارها در کشور
* اداره نظام پولی با محاسبه میزان پول مورد نیاز کشور و میزان پول موجود و تشخیص کمبود یا مازاد نقدینگی در کشور
* کمک به تهیه بودجه دولتی مناسب در جهت تحقق نقشه مطلوب کسب و کارهای کشور و تامین پول مورد نیاز اقتصاد
* مشاوره به قرارگاه کارآفرینی در زمینه سودآوری طرح های کسب و کار جدید یا ارتقاء کسب و کارهای موجود
* تامین مالی پروژه های اصلاح کسب و کارهای موجود و ایجاد کسب و کارهای جدید
پیشنهاد میشود کمیتهای متشکل از وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در بدنه دولت ماموریت تشکیل این قرارگاه را بر عهده گیرند.
با تقدیم احترام
دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مرکز علم و فناوری برنامه، بودجه و مالی
مرکز علم و فناوری اقتصاد،
گروه اماد،
فناوری و اطلاعات و ارتباطات دانشکده مدیریت
| نام : | |
| ايميل : | |
| *نظرات : | |
| | |
| متن تصویر را وارد کنید: | |
